Monday, January 4, 2010

کاربردی یا تئوری؟

نفر دوم: استاد معتقد بود که یکی از نشانه های یک جامعه ی ایده آل میتواند این باشد که آدمها به تلاش صادقانه ی یک تولید کننده ی نان خامه ای برای تولید بهترین محصول توجه کنند نه اینکه محصول تولید شده الزاما عالی از کار در آمده باشد.
بانو ژینولا به عنوان یکی از شاگردان برجسته و اهل فکر استاد بر این تئوری سه انتقاد داشت: اول اینکه چه معیاری برای یک خریدار محصول وجود دارد که بفهمد تولید کننده در این راه صادقانه تلاش کرده است؟ و نبودن چنین معیاری باعث میشود که این نظریه کاربردی نباشد. دوم اینکه هرخریدار حق دارد که از بهترین محصول استفاده کند و به او ربطی ندارد که در این راه چقدر تلاش شده است. سوم اینکه ممکن است تولید کننده ای تلاش صادقانه ای داشته باشد ولی تخصص کافی نداشته باشد، آنوقت چه؟
اما ویولا یکی دیگر از شاگردان، در مقاله ی "کاربردی یا تئوری؟" بر این نکته تاکید داشت که تئوری ها نشان دهنده ی سطح فکر آدمها و نوع نگاه آنها به زندگیست، نوعی نقشه ی راه است و حتی اگر کاملا عملی نشوند بازهم در ته ذهن آنها هشدارها و علائمی را ایجاد میکنند که نمودهایی بیرونی هم پیدا خواهند کرد و در نوع روابط با دیگران بدون شک موثر خواهند بود. و تئوری ای از نوع این تئوری استاد در حداقلی ترین حالت ممکن میتواند رنگ و بوی انسانی تری به روابط بین آدمها بدهد. در رابطه با تاثیر تئوری بر واقعیت مثالی را هم می آورد از زمانهای گذشته و از تاریخ باربارینو که فردی از ملاکین منطقه به دلیل آنکه زمان زیادی با چهارپایان سروکار داشته بود به نوعی تئوری بزغاله ای معتقد بود و آدمها را به عنوان بزغاله و گوسفند فرض میکرد. قطعا این جهان بینی او، باعث نمیشد که آدمهای اطرافش واقعا به چنین موجوداتی تبدیل شوند ولی در طرز رفتار او با دیگران موثر بود و نشان دهنده ی سقف درک و توقع او از زندگی بود. سرانجام، رسوب این دیدگاه در ذهنش باعث نوعی توهم برای او شد و چنانکه در تاریخ باربارینو ثبت است سرنوشتی غریب و توام با پارادوکس برایش رقم خورد: روزی بزغاله ای به او شاخ زد و به ته دره پرتش کرد.
در این مقاله در رابطه با انتقادهای دوم و سوم بانو ژینولا نیز چنین گفته شده بود که در چنان جامعه ای ناخودآگاه نوعی سمپاتی بین آدمها برقرار خواهد شد و در نتیجه کسی به دنبال کاری نخواهد رفت که تخصصش را ندارد چون خود را در قبال دیگران مدیون میداند و از طرف دیگر اگر یکبار محصولی خوب از آب در نیامد دیگران با درک شرایط به دنبال حل مشکل خواهند بود و نه اعتراض و پرخاش. البته ویولا اعتراف میکند که رسیدن به چنین شرایطی مسلما کار دشواری است ولی دور از دسترس نخواهد بود.

No comments: